Россия не собирается поддерживать Армению

Когда 1-2 апреля Азербайджан напал на Карабах, я много об этом писал. Но я никогда непосредственно не касался роли России в этой войне. А зря, это важно. Пора исправляться.

Помните, когда Армения продлевала контракт на нахождение российской военной базы на своей территории, нам говорили, что этот объект защитит нас от возможной агрессии? Что эта база – военное присутствие стратегического союзника России, бла-бла-бла. Вопрос о том, от кого защищать, даже не стоял: не от Уругвая и не от Филиппин, да и Швейцария вроде не собиралась нападать на Армению. Ответ всегда был очевидным – от Азербайджана, который прямо заявлял – вот-вот нападу. На уровне различных заявлений, заверений и информации «неназванных источников» в «дипломатических кругах» нам говорили, что Россия обязательно вмешается, просто не может открыто об этом заявить. Людям, которые следили за этими процессами, было очевидно, что эти разговорчики – дешевая лапша китайского производства, но в большинстве своем народ на эту фигню велся.

Сегодня даже самым упоротым любителям России стало ясно, что ни сама Россия со своими Вооруженными силами, ни ее военная база, ни ее «источники» не собираются как-то вмешиваться в конфликт на практике, Армения в нем одна. Правда, есть еще «профессиональные» любители России, которые сегодня за Россию, завтра за США, а послезавтра за Турцию с Азербайджаном, в зависимости от требований профессии. Но это отдельная каста людей, о них особо и говорить нечего.

Հայաստանը գնում է Ռուսաստանի նկատմամբ իր 20-ամյա քաղաքականության լիակատար վերանայման

Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն Մանվել Սարգսյանն ԱրմԻնֆո-ին հարցազրույցում խոսում է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման շուրջ վերջին ազդակների, ՙքառօրյա պատերազմի՚, Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ աշխարհաքաղաքական գործընթացներում Ռուսաստանի դերի, ինչպես նաև հայկական արտաքին քաղաքականությունում վերջին միտումների մասին:

Դավիթ Ստեփանյան

Բաքուն ՄԱԿ-ին հղել է ուղերձ, որի ընդհանուր էությունը հանգեցվում է Երևանի և Ստեփանակերտի հետ հրադադարի շուրջ 1994 թվականի համաձայնագրի դրույթներից հրաժարման և Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԶՈՒ գլխավոր շտաբների պետերի մոսկովյան բանավոր պայմանավորվածության վրա հիմնվելու ձգտման: Դա արվեց Ռուսաստանի արտգործնախարար Լավրովի երևանյան հայտարարությունից հետո, ով հատկապես ընդգծել էր, որ Մոսկվան «քառօրյա պատերազմը» չի դիտարկում որպես հիմք հրադադարի շուրջ գոյություն ունեցող պայմանավորվածությունները նորով փոխարինելու համար: Այս ամենն առնվազն վկայում է Ռուսաստանի և Ադրբեջանի դիրքորոշումներում լուրջ տարաձայնության մասին: Ի՞նչ կասեք այս առնչությամբ:

Երևանի, Ստեփանակերտի և Բաքվի միջև անժամկետ հրադադարի շուրջ 1994 թվականի եռակողմ պայմանավորվածության արդիականացումը «քառօրյա պատերազմի» տրամաբանական հետևանքն է: Հայաստանը և ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահներն ապրիլյան պատերազմից հետո հստակ արձանագրեցին, որ կարգավորման իրավական հիմքը մնում են 1994-1995թթ. փաստաթղթերը: Ավելի ուշ ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը դրան հավելեց շփման գծում միջադեպերի հետաքննության մեխանիզմների արդիականացումը:

Jeweled gun of Sultan Mahmud I, dated 1732-1733

The jeweled gun of Sultan Mahmud I, dated 1732-1733, hand crafted by the Armenian master jeweler Hovhannes Agha Düz (Յովհաննէս Աղա Դուզ [Դուզեան / Տյուզեան գերդաստան]). 

Art Museum in San Francisco, CA.

Jeweled Gun of Sultan Mahmud I

Referencing the elite pastimes of hunting and writing, this ceremonial jeweled musket set includes a dagger, pen box, penholder with reed pen, penknife, a cleaner, and a spoon - all conveniently housed within the butt and breech of the musket.

О МЕХАНИЗМЕ ЛЖИ

Одна карабахская армянка рассказывала мне такую историю. В свое время по армянским селам Азербайджана ездили эмиссары азербайджанских музеев и скупали старинные ковры. И вот, значит, один армянин с экскурсией в бакинском не то гянджинском музее народного азербайджанского искусства, и там экскурсовод показывает азербайджанские народные ковры.

- Позвольте, говорит армянин, - но это же ковры армянские! Вон кресты вышиты! Откуда на азербайджанском ковре может быть крест?

Не знаю уже, как отбоярилась экскурсовод – должно быть загнула что-нибудь об албанском народном узоре, - а тет-а-тет она и говорит:

- Да, я отлично знаю, что ковры армянские. Но я говорю, что азербайджанские, ПОТОМУ ЧТО ТАК НАДО.

И это на самом деле весьма сильный момент. Истину невозможно опровергнуть, но вполне можно сочинить какую-то свою наркоманскую конструкцию и противопоставить ее истине.

- Как известно, дважды два – десять. Что? Вы говорите что дважды два – четыре? Вы ошибаетесь, но мы можем об этом подискутировать. Это вообще вопрос неоднозначный. Есть например интересная версия, что дважды два – стеариновая свечка.

«Ավրորա» մրցանակ 2016

«Ավրորան» մի ցատկով մեզ թռցրեց ցավի անդունդի վրայով, ցավի, որի հետ ինչ որ պահից սկած չգիտես ինչ անել … Ավրորան տրանսֆորմացրեց մեր ընդհանրական ցավը՝ ցավը դարձնելով «ցավդ տանեմ» … կրկին դառնում ենք «ցավդ տանեմի» ազգ, աշխարհը գրկող ազգ … հարյուր տարի առաջ կատարվածից ցանկացած ժողովուրդ կարող էր հոգնել ինքն իր չար բախտից, ինքն իրենից ու հանձնվել և որևէ մեկը բարոյական իրավունք չէր ունենա մեղադրելու նրանց … հայերը չեն հոգնել հայ լինելուց … Այսօր այն հուսահատ հայերի ժառանգները աշխարհի ուսին լաց լինողից աշխարհի ուսերը գրկող, աշխարհը գրկող դարձան … եթե այս արարողությունը տեղի ունենար Նյու Յորքում, Փարիզում, Լոնդոնում, Մոսկվայում կամ աշխարհի որևէ ապահով վայրում այս նույն ուժը չէր ունենա… 

Այս արարողությունը Հայաստանում է, ուր մրցանակաբաշխության պահին անգամ սահմանին կրակում են, կրակում են ականենետից ու հրանոթից, դպրոցի ու մանկապարտեզի վրա, երկրում ուր մրցանակաբաշխությունը նայող ծնողի մի աչքն էկրանին է, մյուսն անընդհատ հետևում է սահմանի իրավիճակին… ու սա իրականություն դարձավ հայ լինելուց չհոգնած միլիոնավորների շնորհիվ ու իրենց հայ լինելով հպարտ մի քանի հրաշք անհատների շնորհիվ … մինչև գետին խոնարհվում եմ Ռուբեն Վարդանյանի մտքի, հոգու ու հետևողականության առաջ, նրա համախոհների առաջ ու նրան օգնողների առաջ… Կեցցե՛ք, Աստված ձեզ օգնական…

«ԱՎՐՈՐԱ» ՄՐՑԱՆԱԿԱԲԱՇԽՈՒԹՅՈՒՆ

© թռիչք կկվի բնի վրայով

Վահան Ասատրյան

Ծիծեռնակաբերդ գնացողների վարքի հետ կապված

Яд Вашем израильский национальный мемориал Холокоста и Героизма.

Приехали в гости друзья из-за границы и попросили завезти их в Яд Вашем. Сам я в последний раз был там лет кавырнадцать назад, то ли от универа была экскурсия, то ли от работы, уже не помню. Короче, решил - всё равно придётся брать день отпуска - пойду вместе с ними. Поймали экскурсию на английском, подцепились к ней. Продвигаемся потихоньку, а перед нами, с опережением на один зал идёт группа израильских школьничков. С этими акселератами хрен разберёшь, но на вид лет по тринадцать-четырнадцать. И слышно эту публику не только в соседних залах, а по всему музею. Я себя чувствую страшно неудобно - перед друзьями стыдно. Тут каждая фотография бьёт так, что вообще разговаривать не хочется, а фоном всему этому ор подростков, которым вся это доисторическая история по барабану, у них вместо уроков полу-выходной день, и они явно собираются использовать его по максимуму. Короче, сбивают с ритма весь квартал.

Наш экскурсовод подкрутила колёсико громкости в своём микрофоне - помогает слабо. Ну не тянет техника против голосовых связок недоросли, которую только что ущипнула за жопу другая недоросль. Иностранцы со скорбными лицами переглядываются и явно не знают как себя вести. Я стараюсь не пересекаться глазами с друзьями, смотрю в пол и жалею, что мы вообще сюда приехали.

В какой-то момент экскурсовод поняла, что дальше делать вид, что ничего не происходит, невозможно, и как-то ситуацию придётся прокомментировать. Она прервала рассказ, в очередной раз подкрутила колёсико микрофона и сказала: "Я приношу свои извинения. Наши дети - невыносимые дети. Но... Это живые дети... Хотя бы живые... Так что программу-минимум государства Израиль можно считать выполненной... на свою голову..."

"...а теперь пройдёмте в детский мемориал..."

shvil

«Հող հանձնելու» վերաբերյալ

Հայաստան, Արցախ, Կաչաղակաբերդ

«Հող հանձնելու» արմատները խորն են:

Պետք է խոստովանենք, որ մեր հասարակության տարբեր շերտերում, միշտ էլ եղել և կան «հող հանձնելու» կողմնակիցներ: Ավելին, շատերը դեռ Արցախը չազատագրած, ցանկանում էին այն տալ ազերիներին, «ի՞նչ ենք անելու Ղարաբաղը», «ինչների՞ս էր պետք», «հիմա խախանդ, հանգիստ կապրեինք» ...

Նման կերպ մտածող սովետահայություն շատ կար և կա...

Բայց ժամանկն ապացուցում է, որ առանց Արցախյան Հաղթանակի, մենք 25 տարի գոյատևել չեինք կարող, եթե մեր ու Ադրբեջանի հետ ոչ մի կոնֆլիկտ էլ չլիներ, միևնույն է Հայաստանը դատապարտված էր, լավագույն դեպքում պիտի դաղստանի կարգավիճակից ցածր սուբյեկտ լինեինք...

25 տարի առանց մեծ ճիգերի, առանց նորմալ իշխանության, կոռուպցիայի ու շրջափակման մեջ ապրեցինք, կայանում ենք...

Թե՞ այդպես չէ, «հող հանձնողներ» ջան...

Դարերով եկած ու սովետով դաջված վախերը հոդս են ցնդում, մենք պիտի հասկանանք, որ ոչ մի ազգ, դարերով չի կարող հանգիստ ապրել, առանց պայքարի ու պատերազմների:

Հենց գիտակցեցինք դա, մեր կենսակերպը կփոխվի, կսկսենք կյանքին նայել այլ կերպ, կսկսենք ՃԻՇՏ պետություն կերտել:

Հակապետական իշխանական առնետների մասին | 2016

Հիմա կարելի է ամենինչ ազատ գրել, բոլորն էլ գիտեն, ում պետք ա:

վատը էն ա, որ կամավորները պետք էին, ինչքան էլ ասեն՝ չէ, չէ, կարիքը չկա, ու գնում էին ավտոբուսներով ուղիղ ռազմաճակատ:

վատը էն ա, որ էրեխեքի հավաքած օգնությունը իրոք պետք էր, ոչ թե զուտ սատարելու խորհրդանիշ:

վատը էն ա, որ հիմա էլ բան֊ման ենք հավաքում, ու պետք ա նորից:

Ու խոսքը «սմերչերի» մասին չէ, ՏՈՍ֊ը ջհանդամ, թանկ ա, չունենք: Բայց պատգարակի ու մայկա֊տռուսիկի, առաջին օգնության դեղերի կարիք կա:

Վատը էն ա, որ էն մարդը, ով ինքն իրեն ՀՀ քաղաքացի է համարում, պետք է մի պահ անձնական հազար ու մի հարցերը ու մասնագիտական գործերը թողնի ու․

- կամավոր ռազմաճակատ գնա

- փող հավաքի, դեղ հավաքի

- ընթացքում ուշադիր նայի քաղաքում ինչ են փչացնում, որ ձեռի հետ քաղաքապետարանին ստիպի էդ խայտառակությունը կանգնացնեն

- ձեռի հետ հուշարձանների հարցով զբաղվի

- ձեռի հետ ծանոթ ու անծանոթ ծանր հիվանդ էրեխեքին մի կոպեկով օգնի

- ձեռի հետ սահմանամերձ գյուղերին մի բանով գոնե օգնի

- ոտի վրա ԱԳՆ բացթողածները փորձի դզել, սրա֊նրա դեսպանատան դեմ ցույց անի

- մեկ էլ իմանա, որ նորից բնապահպանության նախարարությունը անտառ է ծախել հանքափորներին, կամ տենց մի զիբիլ, դե մի կերպ պետք է դեմները փորձել գոնե առնել, որ գոնե խիղճը հանգստանա

- գիշերը վատ քնի, քանի որ մեկ էլ հիշի, որ Շանթը, Վոլոդյան, Գեւը, Հայկը, մյուսները բանտում փթում են, չգիտես խի, ու նույնիսկ էն վերեւի կետերին մասնակցելու իրավունք էլ չունեն

Եթե աշխարհը պատկերացնենք որպես մի մեծ դասարան

Եթե աշխարհը պատկերացնենք որպես մի մեծ դասարան, իսկ պետություններին՝ աշակերտներ, ապա Ռուսաստանը միջակ կարողություններով, բայց ֆիզիկապես հաղթանդամ մի տղա է, ով ցանկանալով ճնշել խելացիներին` ուժով իր կողմն է քաշում բոլոր ծույլիկներին: Նա չի ձգտում միանալ խելացիների ակումբին և դառնալ ավելի կիրթ, այլ ցանկանում է մրցակցել նրանց հետ, վերահսկել նրանց: Սա կոչվում է ջանք, ոչ ըստ խելքի կամ՝ сила есть, ума не надо: Բայց ամենավատը դա չէ: Ամենավատն այն է, որ Հայաստանը դարձել է այս ծույլիկների ակումբի անդամ՝ մնալով հաղթանդամ միջակության հույսին՝ իր բոլոր ծանր հետևանքներով: Ու սա մեր էլիտայի 25 տարվա ընտրությունն է՝ հեշտ միջակության ընտրությունը: 

Մեր Զինվորի թիկունքն ամուր չէ | Ապրիլ, 2016

Հասկանալու համար, թե ինչ երկրում ենք ապրում, ինչպես ենք ապրել ու ապրում, մի պահ մտածենք ...

4 օրում մոտ 70 զոհ ենք տվել, հարյուրից ավել վիրավորներ, նույնիսկ թվերով հաշվելուց ես վատ զգում, քանզի յուրաքանչյուր Մարդ անգին է...

Բայց Ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ժամանակ տվեցինք հազարավոր զոհեր, ունեցանք հազարավոր վիրավորներ, փախստականներ ու տարբեր կերպ պատերազմից տուժածներ ...

Եվ բոլորը մոռացվեցին, զոհվածների ընտանիքները մնացին մենակ իրենց վշտի հետ, հաշմանդամները մնացին իրենց խնդիրների հետ, փախստականներն՝ անտուն, անտեր ու չքավոր վիճակում ...

Մենք տեղից քիչ էինք, հիմա է՛լ ավելի քիչ ենք մնացել

Photo by Ilur.am

Մենք տեղից քիչ էինք, հիմա է՛լ ավելի քիչ ենք մնացել։ Էնքան քիչ, որ եթե տասնյակ զոհ ենք ունենում, անպայման մեջները գոնե մեկը կա, որ ընկեր ա, բարեկամ, հարևան, թաղի տղա կամ այլ ինչ-որ կապերով կապված ա հետներս։ Էն պատմությունները, որ լսում ենք էս կարճատև պատերազմի ընթացքում մեր տղերքի հերոսությունների մասին, հուզում են, մեջդ հպարտություն առաջացնում։ 

Իսկ երբ էմոցիոնալ զեղումները նվազում են, ատամները կրճտացնելու չափ ցասում ա առաջանում, թե խի պետք ա հակառակորդի առաջխաղացումը անպայման էդ տղերքի ինքնազոհությամբ կասեցվեր, էն տղերքի, որ էս ապաշնորհ վարչախմբի գործունեության հետևանքով համարյա առանց բացառության հայտնվել են աղքատության գծից ներքև (բոլոր զոհերի մասին պատմելիս շեշտվում ա, որ անապահով ընտանիքից են), թե ուր են գնացել էն միջոցները, որոնք կարող էին ծախսվել նմանատիպ ագրեսիաները արդյունավետ ու նվազ զոհերով կանխելու համար։ 

Որտեղից փող ճարել ամենաարդիական զենքերը գնելու համար | 2016

«Հայկական ժամանակ» թերթը գրում է. «Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունը, թե Հայաստանը կռվում է 80-ականների զենքով, մեծ արձագանք է գտել հայ հասության շրջանում։ Այնպես չէ, ու սա սխալ տեղեկատվություն է։

Հայաստանն իրոք կռվում է 80-ականների զենքերով։ Ու բնական հարց է առաջ գալիս՝ իսկ ինչո՞ւ 80-ականների զենքերով։ Հնարավորություն չունե՞նք արդյոք ունենալ ավելի ժամանակակից, ավելի արդիական զինտեխնիկա, որպեսզի մեր զինվորները ստիպված չլինեն հակառակորդի ունեցած տեխնիկական առավելությունը չեզոքացնել միայն իրենց ոգու, խիզախության ու անձնազոհության հաշվին։

Մեզ տարիներով ուզում են համոզել, որ Հայաստանը աղքատ երկիր է, մենք նավթ չունենք եւ այլն, եւ այսպես շարունակ։ Ճի՞շտ են արդյոք այդ պնդումները։ Դա հասկանալու համար մի փոքրիկ շրջայց կատարենք տարբեր զինատեսակների վիրտուալ շուկայում։

Աշխարհում որպես շատ լավ տանկի համբավ ունի ռուսական արտադրության T-90-ը։ Շուկայական գինը 1.7 միլիոն դոլար է։ Պաշտոնական տվյալներով մենք չունենք այդ տանկից, իսկ Ադրբեջանն ունի։ Եթե մի 50 հատ T-90 լիներ, Ադրբեջանի առավելությունը էականորեն կնվազեր։ Այդ առավելությունը գրեթե չեզոքացնելու համար, ուրեմն, մեզ պետք Է 85 միլիոն դոլար։

Հիշե՛ք 2016-ի ապրիլի սկիզբը

Արցախի հյուսիս-արևելքում գտնվող Ադրբեջանի
հետ սահմանամերձ Թալիշը`
մարտական գործողություններից հետո

Հիշե՛ք: Ուրիշ բան չեմ ուզում ասել հիմա. արդեն շատ բան ա գրվել, հասկացվել ու բացվել. ուղղակի հիշեք: Հիշեք էս ամեն ինչը, մի՛ մոռացեք: Ամեն ինչ մոռացվում ա, մարում ա ու թուլանում, փաստերը հետո լղոզվում են, հիշողությունները՝ մոնտաժվում, էսօրվա կիզիչ ժամանկագրությունը վաղվա ձեռնածությունն ա դառնալու. դուք մի՛ մոռացեք: Մանավանդ եթե խաղաղության սերնդից եք ու առաջին անգամ էիք պատերազմ տեսնում, եթե փողոց դուրս գալը ձեզ համար նորություն չի, եթե մի շենքի քանդվելուց վրդովում եք, մի գիշերվա ծառահատումից՝ ըմբոստանում. հիշե՛ք, որ ընդվզումը շենքերի ու ծառերի համար չի: Էլեկտրաէներգայի ու գազի թանկացման դեմ չի, տրանսպորտի թանկացման դեմ չի, նույնիսկ արտագաղթի, մոնոպոլիայի, անազատ խոսքի ու կոռուպցիայի դեմ չի: 

Սրանք ածանցյալներ են: Սրանք հետևանք են: Հաջորդ անգամ, երբ դրսում ինչ-որ մեկը քվեատուփի մոտ կգոռա, որ կեղծում են, երբ իրեն ծաղրեն ու լռեցնեն, իսկ դուք տատանվեք՝ օգնե՞ք, թե՞ չէ, ինքը ձեր կուսակի՞ցն ա, թե՞ չէ, ճանաչու՞մ եք, թե՞ չէ, հիշե՛ք 2016-ի ապրիլի սկիզբը: Երբ ոստիկանները էլի ծեծեն մարդկանց ու էլի ջրցաններ հայտնվեն փողոցներում, ու ձեզ սկսեն ներշնչել, որ ամեն ինչ իզուր ա, որ անիմաստ ա, որ սխալ ա, որ փողոց դուրս եկած մարդիկ ուրիշ են, հիշե՛ք, մի՛ մոռացեք էս մի քանի օրը: Ցավը ծանր ա, վախը՝ ուժեղ, մոռանալը հեշտ ա ու փրկող, բայց դուք պահեք ձեր մեջ էս ամեն ինչը, որ երբ ժամանակը գա, կարողանաք նույն ուժգնությամբ նույն բանն արթնացնել, ապրել ու զգալ: Որովհետև երբ ձեզ ասում են, որ դժվար ժամանակները դժվար լուծումներ են պահանջում, ու հորդորում են՝ լռեք, սահմանը լարված ա, պիտի հիշեք ու հասկանաք, որ լռում եք, դրա համար ա սահմանը լարված: 

Ապրիլյան պատերազմ | 2016

Photo by Eric Grigorian | HETQ.am

էս 4 օրվա պատերազմը վերլուծելու ահագին նյութ ա տվել։ Դրական ահագին շատ բաներ եղան, բայց էդ մասին հիմա չեմ ուզում գրեմ, դեռ կհասցնեմ․ մենակ նշեմ, որ հալալ ա մեր տղեքին, բանակին, էս դուխին ու էս համախմբմանը։ Բացասականի մասին, քանի որ ակտիվ ռազմական գործողությունները ավարտվեցին, հիմա կարամ մի քանի ակնհայտ խնդիրների ու հետևանքների մասին գրեմ։

Ռազմական պարտություն․

-Պատերազմն ավարտվեց մեր համար տարածքային կորուստներով․ 5 դիրք ազերիք գրավեցին, ու տենց էլ հետ չվերցրեցինք։

-Ադրբեջանի զինտեխնիկան՝ հատկապես անօդաչու սարքերը ցույց տվեցին իրանց առավելությունը։

Դիվանագիտական պարտութրյուններ․

-Հայկական կողմը հայտարարեց, որ զինադադարի կգնա, եթե վերականգնվի մինչև ապրիլի 1-ի սահմանը։ 1 օր հետո զինադադարի գնաց կորցրած տարածքներով։

-Զինադադարի մասին համաձայնությունն եղավ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԳՇ-ների միջև։ 1994թ․-ից գործող սկզբունքը, որ կոնֆլիկտը ԼՂՀ-ի ու Ադրբեջանի մեջ ա, ու որոշում կայացնողը Ղարաբաղն ա, փաստորեն առաջին անգամ գործնականում խախտվեց, ու Ադրբեջանից հաջողվեց Ղարաբաղին վերջնական հանի էդ պրոցեսից։

-Հայաստանի դաշնակիցներն ու միջազգային պարտնյորները ոչ միայն չաջակցեցին, այլ նաև եղան նրանց կողմից Ադրբեջանի օգտին հայտարարություններ

-Ադրբեջանը օգտագործեց «Սմերչ» ու մենք որևէ համարժեք պատասխան չտալով ընդունեցինք զինադադարը։

Ապրիլյան պատերազմի վերաբերյալ գրքի հրատարակման անհրաժեշտություն | 2016

Photo by PanARMENIAN.Net

Ապրիլյան պատերազմը որակական նոր երևույթ էր անկախ Հայաստանի պատմության մեջ, և այս առումով, կարծում եմ՝ անհրաժեշտ է տեղի ունեցածը վերագնահատելու նպատակով իրականացնել գիտական աշխատանքի հրատարակում՝ գրքի տեսքով։ Անհրաժեշտ պրոֆեսիոնալիզմի և ռեսուրսներ չունենալու պատճառով ինքս չեմ կարող իրականացնել նշված աշխատանքը և ենթադրում եմ, որ այս նախաձեռնությունը իր վրա կարող է վերցնել որևէ մասնագիտացված ինստիտուտ։ Սիրողական մոտեցումից խուսափելու համար նմանատիպ կառույցի դերում տեսնում եմ ԵՊՀ Պատմության ֆակուլտետին, որը համապատասխան միջոցներ ունի այս պատասխանատու աշխատանքը հաջող իրականացնելու համար։

Ուսումնասիրության հնարավոր ուղիներից կարող են լինել զոհվածների, անձնվիրաբար կռված զինվորականների, մարտական ու տակտիկական գործողությունների, դրանց իրականացնողների, հրամանատարների, ժամկետային զինծառայողների, ուղղաթիռները և անօդաչու սարքերը ոչնչացնողների, անհատների սխրանքների, կամավորների, Թալիշում կատարված վայրագության ու ռազմական հանցագործությունների, լրագրողների օպերատիվ աշխատանքի մասին։ Ո՞վ, ե՞րբ, ի՞նչ արեց, ինչպե՞ս արեց, ով ի՞նչ պատմեց, ի՞նչ չարվեց։ Այս մի քանի օրվա մեջ տեղի ունեցած ամեն ինչ դոկումենտացնել է անհրաժեշտ, սկսած Ֆեյսբուքում հայերի և արտասահմանցիների կարևոր գրառումներից մինչև բոլոր տեսակի նախաձեռնությունները, միջազգային հանրության ու զանազան կառույցների կոչերը, տարբեր վերլուծությունները, աշխարհի լրատվականների լուսաբանումները. մի խոսքով՝ ամեն ինչ։ 

Բնականաբար այդ ամենի համատեքստում թույլ չպիտի տրվի ռազմական գաղտնիքի, տեղանքի հետ կապված նյուանսների արտահոսք։ Բայց մարդկանց անունները ի մի բերել է պետք ու որքան հնարավոր է շուտ, եթե հիմա չարվեց հետագայում արդեն նույն որակով ու արժանահավատ իրականացնել հնարավոր չի լինի, նյութը կկորցնի իր դոկումենտալ-վավերագրական կողմը ու կխախտվի խրոնոլոգիան։ Սա կարևոր է բազմաթիվ առումներով՝ նախ և առաջ մեծարանքի խոսք մեր բոլոր մարտիկներին, նաև հսկայական նյութ հետագայում ուսումնասիրելու, իրավիճակը գնահատելու և առավել ճիշտ գործելու համար։ Ապրիլյան պատերազմի յուրաքանչուր օրվա վերաբերյալ առկա է լայնածավալ արժեքավոր նյութ հավաքագրելու և գրքի տեսքով փաստաթղթավորելու համար։

Նարեկ Հովհաննիսյան

После 1936 года начали создавать концепт азербайджанской нации

Эти люди пока еще не знали что они азербайжанцы

А ведь азербайджанцы реально не понимают, как это так – бороться за национальную свободу и независимость.

У них это как-то не было принято. Да и откуда у них это могло возникнуть, если о том, что они азербайджанцы по национальности и что есть такая нация - азербайджанцы, они узнали в 1936 году от сталинских паспортистов?

Когда рухнула Российская Империя, они были просто «мусульмане» и в качестве «мусульман» резались с армянами как христианами. Само название «Азербайджан» было принято достаточно случайно, сначала хотели назвать страну, неожиданно возникшую в мусульманском углу бывшего русского Закавказья, историческим именем – Ширван, но потом решили назвать Азербайджанской Республикой в надежде, что удастся присоединить Азербайджан (т.е. персидскую провинцию этого имени, оккупированную тогда турками и немцами).

После 1936 года начали создавать концепт азербайджанской нации. Объявили великим азербайджанским поэтом гянджинского перса Низами, потом стали писать исследования по средневековой азербайджанской культуре (т.е. персидской культуре Ширвана) , объявили великим классово-национальным борцом азербайджанского народа перса-зороастрийца Бабека, поднявшего восстание против арабов, и т.п.

А тут подоспела война и соответственно оккупация Иранского Азербайджана. Пошел багировский панарзербайджанизм, в азербайжанскую культуру записали также всех персидских поэтов Северного Ирана, а под конец и Заратустру, о котором была легенда что он жил в Азербайджане (я не шучу!).

Правда, созданная в ходе оккупации народная республика (собственно АДР – Азербайджанская Демократическая Республика) пала самым позорным образом после того, как Сталин вывел оттуда вежливых человеков в обмен на нефтяные концессии (рассказ о том, как шах наебал великого человека, заключив с ним договор о концессиях, а затем, когда войска были выведены, «не сумев добиться его ратификации» в карманном парламенте, заслуживает особой поэмы). Так вот, после того как вежливые человеки исчезли, борцы за независимость демократического Азербайджана разбежались самым позорным образом. Кто не успел убежать был повешен. Единственные, кто посмел оказать вооруженное сопротивление – был отряд иракских курдов. Они спаслись, ибо разбить шахскую армию оказалось совсем просто.